Deutsch
English
Trang mạng Bloomberg.com (Ngày 06.09.2017)
Trong khi cả thế giới đang đổ dồn sự quan tâm, chú ý vào Triều Tiên thì Trung Quốc lại lặng lẽ hành động để tăng cường sự kiểm soát của mình đối với vùng lãnh thổ đang tranh chấp ở Biển Đông.
Tháng trước, một nghị sĩ Philippines đã công bố các bức ảnh mà theo ông, chúng cho thấy các tàu đánh cá, tàu tuần dương và tàu hải quân của Trung Quốc đang vây quanh một hòn đảo nhỏ do Philippines nắm giữ trong chuỗi đảo thuộc quần đảo Trường Sa, nhằm ngăn chặn kế hoạch sửa chữa một đường băng trên đảo này. Việt Nam hồi tháng 7/2017 cũng đã phải dừng việc khoan thăm dò dầu khí ở một khu vực đã ký kết hợp đồng với tập đoàn Repsol S. A của Tây Ban Nha, mà theo các thông tin cho biết là do áp lực từ phía Trung Quốc.
Các vụ việc trên cho thấy Trung Quốc đang tranh thủ cơ hội chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump ít quan tâm tới vấn đề Đông Nam Á mà chỉ tập trung vào những căng thẳng trong thương mại với Trung Quốc và các vụ thử tên lửa, hạt nhân của Bắc Triều Tiên. Theo tạp chí Phố Wall, mặc dù Mỹ vẫn tiếp tục cái gọi là các chiến dịch “tự do hàng hải” ở Biển Đông để thách thức các tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc – Mỹ có kế hoạch tiến hành 2-3 hoạt động tuần tra như vậy trong vài tháng tới – và một đô đốc hải quân Mỹ công khai chỉ trích cách hành xử của Bắc Kinh, song cường độ các hành động và tuyên bố của Mỹ ở khu vực này đã giảm xuống kể từ khi ông Trump lên nắm quyền.
Những nghi ngại về tương lai các cam kết của Mỹ có thể dẫn tới việc một số nước ở Đông Nam Á do dự trong việc tự công khai thách thức Trung Quốc. Nguy cơ là trong khi Mỹ đang bận tâm về Bắc Triều Tiên, thì Trung Quốc sẽ mở rộng sự hiện diện của mình ở Biển Đông theo một cách thức không thể ngăn chặn được, giúp nước này ngày càng có thêm lợi thế chiến lược. Jay L. Batongbacal, Giám đốc Viện Các vấn đề về Biển và Luật Biển thuộc Đại học Philippines, nhận xét: “Trung Quốc biết rằng ông Trump đang rất chú ý tới Triều Tiên và không quá quan tâm tới Biển Đông. Trung Quốc đang sẵn sàng thúc đẩy mọi việc đi xa hết mức có thể”.
Vụ căng thẳng mới đây nhất liên quan tới việc thăm dò dầu khí ở lô 136-03 nằm cách thành phố Hồ Chí Minh khoảng 560 km về phía Đông Nam mà Trung Quốc gọi là lô Vạn An Bắc-21. Đây không phải lần đầu tiên khu vực này có vấn đề. Năm 1994, tàu chiến của Trung Quốc đã ngăn cản tàu khoan thăm dò dầu khí của Việt Nam hoạt động ở khu vực này. Tới năm 2011, Việt Nam cho biết một tàu đánh cá Trung Quốc đã đâm một tàu của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PetroVietnam) đang làm nhiệm vụ khảo sát địa chấn. Đài BBC hồi tháng 7/2017 đưa tin Việt Nam đã dừng việc khoan dầu khí của Repsol “sau khi có những lời đe dọa mạnh mẽ từ phía Trung Quốc”. Hãng Repsol đã khẳng định vụ việc tại một hội nghị trực tuyến về hoạt động tài chính hồi tháng 7 song cho biết hãng sẽ không bình luận gì. Khi được hỏi về vụ việc, ngày 25/7, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lục Khảng đã cho biết Trung Quốc đã yêu cầu bên liên quan phải ngừng “các hoạt động đơn phương vi phạm tới chủ quyền của Trung Quốc”.
Trong một phát ngôn đăng ngày 31/8 trên trang mạng Bộ Ngoại giao Việt Nam, người phát ngôn Lê Thị Thu Hằng cho biết Việt Nam đã yêu cầu Trung Quốc dừng các cuộc tập trận ở Vùng Vịnh Bắc Bộ và hành động theo đúng luật pháp quốc tế. Trong một phát ngôn hồi cuối tháng 7, bà nói rằng Việt Nam yêu cầu các bên phải tôn trọng quyền của Việt Nam ở tuyến đường biển này.
M. Taylor Fravel, Phó Giáo sư môn chính trị học thuộc Viện Công nghệ Massachusetts (Mỹ) và thành viên Ban Giám đốc Ủy ban Quốc gia về Quan hệ Mỹ-Trung Quốc, nói: “Rất cần theo dõi cách thức Trung Quốc phản ứng các hoạt động khoan dầu khí khác”. Theo Jean-Baptise Berchoteau, nhà phân tích thuộc tập đoàn Wood Mackenzie, các tập đoàn như Exxon Mobil Corp. và Murphy Oil Corp. của Mỹ và KrisEnergy Ltd. của Singapore có tham gia vào việc thăm dò ở các lô khác của Việt Nam hiện đang chồng lấn với vùng Trung Quốc đòi chủ quyền. Phát ngôn viên Tanya Pang của KrisEnergy cho biết công ty này hiện không có hoạt động khoan thăm dò ở khu vực này, còn Murphy Oil thì không phản hồi khi được hỏi.
Trong một tuyên bố gửi qua thư điện tử, phát ngôn viên Aaron M Stryk của Exxon cho biết: “Chúng tôi hiện không tiến hành các hoạt động khoan thăm dò và chưa nhận được bất cứ đề nghị nào tương tự như vậy. Vào lúc này, chúng tôi đang làm việc rất có tinh thần xây dựng với các đối tác và chính phủ Việt Nam để khai thác giếng Cá Voi Xanh”. Theo chuyên gia Collin Koh thuộc Trường Nghiên cứu Quốc tế S. Rajaratnam ở Singapore, việc Việt Nam hiện chưa có bình luận công khai nào về vụ việc Lô 136-03 có thể là sự công nhận rằng “chưa phải thời điểm để lật ngược tình hình”. Ông Koh nói: “Ngày càng thấy có nhiều quan ngại về Trung Quốc và cách hành xử của nước này ở khu vực”. Tuy nhiên, hiện “Việt Nam thấy rằng cần phải cho Bộ Quy tắc Ứng xử (CoC) một cơ hội thực hiện”. Các Ngoại trưởng các nước thuộc Hiệp hội Các Quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) và Trung Quốc vừa thông qua một văn bản khung cho CoC ở Biển Đông.
Lê Hoàng
Aufrufe: 160