Deutsch
English
Nguy cơ bùng phát chiến tranh do sự hiện diện của Mỹ trên Biển Đông
Trang mạng scmp.com mới đây có những bài phân tích về việc Philippines tham gia cuộc tập trận của Trung Quốc trên Biển Hoa Nam (Biển Đông) và về nguy cơ bùng phát chiến tranh do Mỹ gia tăng hiện diện tại khu vực này. Trong khi Philippines cùng Trung Quốc tập trận trên Biển Đông thì các quốc gia Đông Nam Á khác cũng hợp tác với Mỹ và Nhật Bản nhằm kìm hãm ảnh hưởng của Trung Quốc tại khu vực.
Theo giới phân tích chính trị, các thành viên của Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) đang “đánh cược” với những nguy cơ chiến lược của chính mình ở Biển Đông khi tăng cường hợp tác quân sự trên tất cả các mặt trận vào thời điểm căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc đang leo thang. Động thái này được thể hiện rõ sau khi chính quyền Philippines ngày 8/10 tuyên bố sẽ tham gia cuộc tập trận chung của khu vực có sự tham gia của Trung Quốc và một số nước thành viên ASEAN khác diễn ra vào tuần cuối tháng 10 này.
Quyết định này của Manila được đưa ra chỉ vài ngày sau khi một tàu khu trục của Trung Quốc và tàu chiến Mỹ “giáp mặt” nhau ngay trên khu vực có tranh chấp ở Biển Đông. Theo đó, đúng 17 năm sau vụ va chạm máy bay (ngày 1/4/2001), kịch bản dường như lại được tái diễn khi một tàu chiến của Mỹ và tàu khu trục Trung Quốc “áp sát nhau một cách nguy hiểm” ở Biển Đông. Washington đã đổ lỗi cho tàu khu trục Trung Quốc “hoạt động một cách không an toàn và không chuyên nghiệp” trong khi phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Trung Quốc chỉ trích Mỹ đưa tàu vào vùng biển gần các đảo và bãi đá của Bắc Kinh ở Biển Đông, “đe dọa nghiêm trọng chủ quyền và an ninh của Trung Quốc, làm phương hại nghiêm trọng mối quan hệ giữa quân đội hai nước và phá hủy đáng kể hòa bình và ổn định khu vực”.
Cuộc tập trận dự kiến diễn ra từ ngày 22-29/10 tới đây cũng đánh dấu là lần đầu tiên Manila cử quân đội tham gia tập trận chung với Trung Quốc và cũng là giai đoạn 2 của kế hoạch diễn tập hải quân mà Trung Quốc cam kết tiến hành chung với một số quốc gia thành viên ASEAN. Giai đoạn 1 của kế hoạch đã diễn ra ở Singapore hồi đầu tháng 8 vừa qua, trong đó các bên tập trung chủ yếu vào hoạt động tìm kiếm và cứu hộ được mô phỏng trên máy tính theo kịch bản là tàu chiến gặp sự cố va chạm trên biển.
Theo kế hoạch, cuộc diễn tập hải quân tới đây sẽ được tổ chức ở khu vực ngoài khơi thành phố Trạm Giang (Zhanjiang), thuộc tỉnh Quảng Đông (Guangdong), phía Nam Trung Quốc. Giới chức Trung Quốc và ASEAN đã nhất trí không tiến hành cuộc tập trận ở gần khu vực đang có tranh chấp chủ quyền trên Biển Đông. Sự tham gia của Philippines trong cuộc diễn tập này đánh dấu sự thay đổi mạnh mẽ về lập trường của Manila trong vấn đề Biển Đông kể từ khi ông Rodrigo Duterte trở thành tổng thống.
Tuy nhiên, theo chuyên gia về ASEAN Dai Fan của Đại học Tế Nam (Jinan), Trung Quốc, các nước ASEAN cũng đang khai thác triệt để mối quan hệ với Nhật Bản và Mỹ để đối phó với ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc ở khu vực. Ông nói: “Các nước ASEAN đang nỗ lực hợp tác với các nước bên ngoài như Nhật Bản và Mỹ để làm đối trọng với Trung Quốc, đặc biệt trong vấn đề Biển Đông. Cả Mỹ và Nhật Bản từ lâu cũng đã khích lệ để các nước ASEAN bảo vệ lợi ích của mình trước Trung Quốc”. Trên thực tế, Manila và Washington cũng đã tăng cường hợp tác, nhất trí sẽ tiến hành 281 cuộc tập trận chung trong năm 2019 (năm 2018 là 261). Điều này cũng cho thấy có bước phát triển mới trong quan hệ Mỹ-Philippines kể từ khi ông Rodrigo Duterte nhậm chức tổng thống và khôi phục những hỗ trợ của Mỹ đối với nước này.
Collin Koh, nghiên cứu viên cao cấp của Trường nghiên cứu các vấn đề quốc tế S Rajaratnam thuộc Đại học Công nghệ Nanyang ở Singapore, cho rằng tinh thần đoàn kết chiến lược của các nước ASEAN sẽ giúp khối này có nhiều quyền tự quyết và giải pháp trong bối cảnh các cường quốc đang có mâu thuẫn. Collin Koh nhấn mạnh: “Họ có thể sử dụng các sức mạnh bên ngoài để đối phó lẫn nhau, cân bằng quan hệ và có được lợi ích tối đa từ trò chơi cân bằng này đồng thời cũng có thể đứng ngoài sự cọ sát giữa các cường quốc”. Ông Collin Koh cũng nói thêm rằng Nhật Bản vẫn là một nhà đầu tư lớn ở khu vực Đông Nam Á trong khi Mỹ vẫn duy trì là nguồn cung cấp công nghệ chủ chốt và cả hai nước này vẫn đang nắm giữ vai trò quan trọng ở Đông Nam Á.
Hồi năm 2014, Philippines từng kiện những đòi hỏi chủ quyền phi lý của Trung Quốc ở Biển Đông ra Tòa trọng tài ở La Hay (Hà Lan) và đã thắng cuộc. Trung Quốc đã cho xây dựng trái phép một số đảo nhân tạo ở Biển Đông đồng thời triển khai vũ khí khí tài, trong đó có cả đường băng để củng cố quyền kiểm soát đối với vùng biển đang có tranh chấp này.
Kể từ khi Tổng thống Mỹ Donald Trump lên nắm quyền, Washington đã tăng cường hoạt động tuần tra hải quân và không quân ở Biển Đông, mà phần nhiều trong đó là những khu vực Trung Quốc tuyên bố chủ quyền, dưới danh nghĩa “chiến dịch tự do hàng hải”. Mỹ còn khuyến khích các đồng minh, trong đó có Anh, Australia, Pháp và Nhật Bản thực hiện hành động tương tự.
Trong khi Mỹ tuyên bố không đứng về bên nào trong các bên tuyên bố chủ quyền ở vùng biển tranh chấp này, nhưng hoạt động quân sự của Washington thực tế lại nhằm duy trì sự ảnh hưởng của mình ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương và ngăn chặn những nỗ lực của Trung Quốc nhằm mở rộng tầm ảnh hưởng trong khu vực. Hơn nữa xét về mặt sức mạnh, do các bên tuyên bố chủ quyền khác ở Biển Đông, trong đó phần lớn là các quốc gia ASEAN, không phải là đối thủ của Trung Quốc, nên về cơ bản, những gì đang diễn ra ở Biển Đông là “cuộc chơi quyền lực dai dẳng” giữa một cường quốc đang thống trị là Mỹ và một cường quốc đang nổi lên là Trung Quốc.
Aufrufe: 175