Deutsch
English
|
BA XU THẾ CẠNH TRANH CHIẾN LƯỢC BIỂN MỸ – TRUNG
Từ năm 2010, các chuyên gia Mỹ đã coi Trung Quốc (TQ) là đối thủ cạnh tranh chiến lược lớn nhất trên biển, bắt đầu có phản ứng về mặt chiến thuật, liên tục thúc đẩy các khái niệm tác chiến như “liên hiệp tiến vào và cơ động”, “tiến vào toàn khu vực”… Kể từ năm 2016 đến nay, Quân đội Mỹ đẩy nhanh việc chuyển đổi mô hình chiến lược trên biển, từ “biển tới đất liền” đến “trở về với biển”; từ tập trung chống khủng bố, bảo vệ an ninh trên biển chuyển sang cạnh tranh chiến lược trên biển với các nước lớn , trong đó không thể không nhắc đến TQ.
Hiện tại, cạnh tranh chiến lược trên biển giữa TQ và Mỹ cho thấy rõ 03 xu thế:
Một là, cạnh tranh chiến lược ngày càng gia tăng. Sự tin tưởng nhau về chiến lược trên biển giữa Mỹ và TQ ngày càng bị thu hẹp, sự hợp tác bị cản trở, ý thức cạnh tranh nhanh chóng tăng lên. Trong bối cảnh Mỹ ngày càng gây sức ép, mâu thuẫn và đối đầu Mỹ – Trung tại các điểm nóng như Biển Đông hay đảo Đài Loan chưa có dấu hiệu lắng xuống.
Hai là, phạm vi cạnh tranh mở rộng, tính chiến lược ngày càng mạnh. Đối với Mỹ, phạm vi của mối đe dọa trên biển từ TQ đã được mở rộng, tính chất được chiến lược hóa cao độ. Cạnh tranh quân sự Mỹ – Trung trước đây chủ yếu tập trung vào các lĩnh vực cục bộ và các vấn đề cụ thể, nhân tố tiêu cực trong quan hệ quân sự hai nước vẫn chưa tăng đến mức ảnh hưởng đến toàn cục.
Hiện nay, Mỹ rất nhạy cảm với các hoạt động mở rộng ảnh hưởng của TQ trên biển nên cạnh tranh chiến lược vốn có giữa hai cường quốc lớn nhất thế giới này trở nên trầm trọng hơn, không còn giới hạn ở vùng biển Đông Á. Đồng thời, không chỉ là cuộc đọ sức về thực lực quân sự mà còn liên quan đến cuộc đấu toàn diện về chiến lược, trật tự khu vực và quy tắc quốc tế.
Ba là, ngày càng nhiều nhận định về khả năng xảy ra va chạm và xung đột quy mô nhỏ. Cạnh tranh chiến lược trên biển giữa Mỹ – Trung không giống với cạnh tranh chiến lược trên biển giữa các nước lớn trong lịch sử. Cạnh tranh chiến lược Mỹ – Trung sẽ là một sự giằng co và tiêu hao chiến lược lâu dài. Tuy nhiên, không giống với sự đối đầu của Mỹ – Liên Xô men theo bức tường Berlin trước đây, cạnh tranh chiến lược trên biển giữa TQ và Mỹ có “vùng xám” rộng hơn. Điều này sẽ giảm bớt mức độ đối kháng nhưng đồng thời cũng khiến cạnh tranh càng trở nên khó quản lý hơn, càng nhiều khả năng xảy ra xung đột vũ trang quy mô nhỏ.
 LIỆU MỸ – TRUNG CÓ THỂ CHUNNG SỐNG HÒA BÌNH TRÊN BIỂN?
Trong bối cảnh này, đấu tranh và xung đột lâu dài là điều khó tránh khỏi. Trước khi đạt được thỏa thuận thực sự, hai cường quốc lớn nhất thế giới cần phải tính đến cách thức làm thế nào để vượt qua giai đoạn rủi ro cai trong 10-20 năm tới. Đây chắc chắn là vấn đề lớn không chỉ cho hai nước Mỹ – Trung mà còn cho cả thế giới.
Riêng trên biển, hai bên có nhiều khả năng hình thành thế lực ngang nhau tại một số khu vực ở Tây Thái Bình Dương. Do đó, cạnh tranh chiến lược Mỹ – Trung trên biển có thể sẽ mang sắc thái tranh đấu quyền lợi rất mạnh mẽ. Để tránh xảy ra tình hình xấu nhất, quân đội hai nước Mỹ – Trung cần phải tăng cường xây dựng năng lực kiểm soát khủng hoảng nhưng quan trọng hơn là phải chuẩn bị thỏa hiệp và hợp tác trên một loạt vấn
đề quan trọng.
Trước tiên, cần phải đạt được nhận thức chình cần thiết về cơ cấu quyền lực trên biển Tây Thái Bình Dương. Tại vùng biển này, Mỹ – Trung nhất định phải thích ứng được với cơ cấu quyền lực tương đối cân bằng được tạo dựng bởi tỷ lệ sức mạnh mới.
Đồng thời hiểu rõ mặt yếu và khuyết điểm của mình, sử dụng một cách thận trọng sức mạnh và khả năng kiềm chế các hành động gây kích động, học cách chung sống hòa bình. Hai nước cần tiến hành đối thoại về khu vực Tây Thái Bình Dương càng sớm càng tốt.
Hai bên có thể tham vấn, trao đổi về ý tưởng chiến lược, tiến hành đối thoại về kiểm soát quân sự, thậm chí là hạn chế lẫn nhau liên quan đến sự phát triển vũ khí quân sự trên biển. Qua đó tạo ra sự đồng thuận cần thiết về việc phân phối quyền lực tại khu vực này.
Trong việc xử lý vấn đề có sự tham gia của nhân tố bên thứ ba, cả hai bên cần phải lý trí, tránh suy diễn. Nếu Mỹ thực sự mong muốn cùng với TQ tiến hành đối thoại chiến lược, và chính sách về vấn đề biển bao gồm cả Biển Đông thì cần phải kiềm chế và “hạ giọng” trong vấn đề chủ quyền để tạo được bầu không khí đối thoại. Trong quá trình đàm phán, TQ cần bình tĩnh hơn, không nên coi bất cứ hành động nào từ bên thứ ba đều bắt nguồn từ nhân tố Mỹ, từ đó có những phản ứng thái quá.
Cuối cùng, hai bên có thể cùng nhau tạo dựng quy tắc biển và trật tự khu vực mang tính bao dung. Bởi vì TQ và Mỹ trong tương lai đều khó mà xây dựng hoặc duy trì quyền lực chủ đạo tại khu vực này. Do đó, quy tắc hoặc trật tự trên biển của khu vực châu Á – Thái Bình Dương cần phải có sự đồng thuận của cả hai nước.
Điều này cần phải được xây dựng một cách có ý thức trong sự tương tác trên biển lâu dài giữa TQ và Mỹ. Hai bên đểu cần phải từ bỏ ý đồ và kế hoạch xây dựng cơ chế an ninh trên biển nhắn vào đối phương tại Tây Thái Bình Dương , thậm chí là Ấn Độ – Thái Bình Dương.
Cùng với các sự kiện đụng độ tàu thuyền và máy bay giữa TQ và Mỹ nhanh chóng gia tăng, hai bên cũng cần phải đưa ra quy phạm về hành động quân sự, cùng chung sống tại khu vực này./.
|
|
|
Aufrufe: 220