Bài viết được đăng ngay sau khi Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 53 (AMM 53) khai mạc vào hôm 9/9.Động thái này của chính quyền Donald Trump được xem là cứng rắn đáp lại Trung Quốc trước những hành động liên tục gây hấn của chính quyền nước này lên các quốc gia láng giềng, đặc biệt là Việt Nam.Trong bài viết, Đại sứ quán Mỹ đã ca ngợi mối quan hệ hợp tác sâu rộng giữa Việt Nam và Mỹ trong tất cả các lĩnh vực từ thương mại, giáo dục, y tế, năng lượng và an ninh. Đại sứ quán Mỹ nhấn mạnh: “Là đối tác tin cậy, chúng ta (Mỹ và Việt Nam) sẽ cùng thịnh vượng bền lâu!”.Trung Quốc gần đây đã có loạt động thái vi phạm chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa.Mới đây nhất, Trung Quốc đã công bố bản sửa đổi “quy tắc kiểm tra kỹ thuật tàu biển nội địa theo luật định” được ban hành năm 1974.Trong văn bản mới, Trung Quốc ngang nhiên thành lập cái gọi là “Vùng hàng hải Hải Nam – Tây Sa”. Tây Sa là tên gọi trái phép Trung Quốc dùng cho quần đảo Hoàng Sa thuộc chủ quyền của Việt Nam.

Vùng hàng hải nêu trên được Trung Quốc ngang nhiên quy định là khu vực nằm giữa hai điểm trên đảo Hải Nam và ba điểm trên quần đảo Hoàng Sa thuộc chủ quyền của Việt Nam. Trung Quốc còn thay đổi thuật ngữ, gọi khu vực này là “vùng ven biển”, thay cho cụm từ “vùng biển ngoài khơi” trước đây. Bản quy tắc sai trái này được Trung Quốc cho có hiệu lực thực hiện từ ngày 1/8/2020.

Trước động thái trên của phái chính quyền Trung Quốc, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam nhiều lần khẳng định rằng “Việt Nam có đầy đủ bằng chứng lịch sử và cơ sở pháp lý để khẳng định chủ quyền đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa.”

Ở động thái liên quan, ngày 10/9, phát biểu tại Hội nghị trực tuyến Bộ trưởng Ngoại giao Cấp cao Đông Á (EAS) lần thứ 10 trong khuôn khổ AMM 53 và các Hội nghị liên quan, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo cam kết ủng hộ ASEAN trong việc bảo vệ pháp luật, tôn trọng chủ quyền và minh bạch trên Biển Đông và khu vực sông Mêkông, chỉ trích các mối đe dọa của Trung Quốc trong khu vực, theo tờ Bloomberg.

Ông Pompeo nhấn mạnh cam kết của nước Mỹ là lên tiếng trước các hành động gây hấn và đe dọa ngày càng leo thang của chính quyền Trung Quốc liên quan đến chủ quyền các nước trong khu vực.

Ông cũng bày tỏ lo ngại về các hành động gây hấn của ĐCSTQ ở Biển Đông, trong khi tại cuộc họp một ngày trước đó, Vương Nghị nhấn mạnh rằng Hoa Kỳ là “động lực lớn nhất của quá trình quân sự hóa ở Biển Đông”.